Dünya ticareti yavaşlıyor. Herkes bu yavaşlamanın olumsuz sonuçları üzerine konuşuyor. Ancak bir gerçek var ki ticaret yön değiştiriyor, el değiştiriyor. Batı ve ABD merkezli ticaret başta Çin ve Hindistan olmak üzere doğuya doğru kayma göstermektedir. Türkiye bu ticaret yollarının ortasında yer almaktadır. İhracat $140-160 milyar bandında seyir izlemekte ve bir şeyler değişmeden de bu durum bir hamleye dönüşememektedir. İthalat hızı her ne kadar düşmüş, hatta oransal olarak %10’lar düzeyinde gerileme göstermiş olsa dahi bu durum kısa vadeli iyimserlik olarak algılanmalıdır.
G20 Antalya Zirvesi’nde ticaret konuşuldu ancak ticareti kısıtlayan unsurlar, önündeki güvenlik engelleri daha çok konuşuldu. IŞİD ve diğer güvenlik konuları ise “cambaza bak” kabilinden yer almıştır. Son 30 yılın dünya ticareti verilerine bakıldığında; ilk 20 yıl %7 sonraki 10 yılda yaklaşık %3’lük bir büyümeden sözedilebilir. Bu büyüme büyük oranda doğu eksenli bir büyümedir. Avrupa ticaret verileri 2008 krizi sonrası gerilemiştir.
Küresel ticaret büyümeyi de tetiklediği için ve küresel ticaretin büyümesi ekonomik büyümenin üzerinde olması nedeniyle büyümenin taşıyıcı kolonları, “ticaret” olarak gelişmiştir. Ülkeler kriz döneminde içe kapanır. Yerli malı propagandası ve tasarruf politikaları anlatılır. Salt hammadde ile ticaret yapanların ekonomilerinde gevşeme görülür. Talebin düşmesi, fiyatların düşmesine, dolayısıyla ülkelerde gelir kaybına yol açar. Artan fon talebi ise daha fazla hammadde üretip satmaya sevk eder.
Türkiye’nin ihracatının üçte biri Rusya, İran, Suudi Arabistan ve Irak gibi petrol üreticisi ülkelerle gerçekleşmektedir. Coğrafyanın bu sorunlu hali ihracat için de risk teşkil etmektedir. Çin yeni bir ipek yolu stratejisinde yine Türkiye’yi merkeze oturtmaktadır. Denizde yürüyen fabrikalar, karada bekleyen tır filoları ile yeni ticaret yolları, lojistik ve sevkiyat stratejileri gündem olmaya devam etmektedir. Konu sadece kur ve faizden ibaret değildir.
