Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) “2014 yılı İnsani Gelişme Raporu’nu” açıkladı.
İnsani Gelişme Raporları açıklanmadan bir başlık ya da ana bir konu seçilir ve o çerçevede bir yaklaşım rapora yansıtılmaya çalışılır. 2014 yılı için tercih edilen başlık, “İnsani Gelişimin Sürdürülebilmesi: Kırılganlıkları Azaltmak, Güven İnşa Etmek” başlığıyla yayınlanmıştır. Aynı evrende ve aynı asırda yaşayan insanların, birbirleri arasında muazzam denebilecek ölçüde farklılıkların oluşması bu raporların temel ilgi alanını oluşturmaktadır. Sonuçta daha yaşanabilir bir dünya için farklılıkların azalması ve bu farklılaşmanın zenginleşme olarak algılanmasına ihtiyaç vardır.
187 ülkeyi kapsayan İnsani Gelişmişlik Endeksine göre Norveç (0,944) en yüksek İnsani Gelişmişlik endeks puanıyla ilk sırada yer aldı. Avustralya, İsviçre, Hollanda, ABD, Almanya, Yeni Zelanda, Kanada, Singapur ve Danimarka ilk 10 arasına girmeyi başardı.
En son 10’a gelince hayatın artık “varlığını sürdürmeyi başarmak” haline geldiği, hayat şartlarının en zor olduğu Nijer, Kongo, Orta Afrika Cumhuriyeti, Çad, Sierra Leone, Eritre, Burkina Faso, Brundi, Gine, Mozambik yer almaktadır
Türkiye ise 0,759’luk değerle 69. sırada yer alarak “yüksek insani gelişme” gösteren ülkeler arasındaki yerini korumuş oldu. Aslında 1980’deki Türkiye’nin insani gelişme puanı 0,474 idi. Puan 1990’da 0,569 olarak gerçekleşmiştir. 2000’de 0,645; 2010’da 0,715’e yükselen bu değerde gelişme mevcuttur. Ekonomik olarak ilk 20 arasında sayılan bir ülke olarak gelişmişlik göstergeleri ile ilgili bir değerlendirme yapılması ve bu alanlara yatırım yapılması uygundur.
Raporda Türkiye için yapılan üç tespit:
Doğumda ömür beklentisi 75,3, yıl
Okulda geçen ortalama yıl sayısı 7,6,
Beklenen eğitim süresi 14,4 yıldır.
Bu rakamlar kabaca değerlendirildiğinde, Türkiye’nin bugünkü üretim düzeyine ki bu rakam $150 milyar civarındadır; ortaokul ve altı eğitim seviyesi ile geldiği görülecektir. İstihdamın ortalama eğitim düzeyi hala 7 yıldır. İstihdamdaki bu grubun toplamdaki payı %60’lar düzeyindedir. Hedefi, iddiası, amacı olan Türkiye gibi bir ülkenin sadece ekonomik göstergelerini iyileştirmesi yetmez. Sosyal göstergelerinin, politik çevre ve demokrasi kültürüyle meczedilmiş yapısının da bu çerçevede geliştirilmesi öncelikli olmalıdır.
“İnsani Gelişme Raporu”nda, “Yönetime İlişkin Algı” konulu bir endekse de yer verilmiştir. “Ulusal yönetime güveniyor musunuz?” sorusuna “evet” cevabı verenlerin oranı %53 olarak çıkması gayet manidar bulunmuştur. Siyasi kristalleşmeyle de uyumlu bu verinin Raporda bu şekilde yer alması siyasi iktidarın potansiyel sınırlarını da göstermektedir.
Benzer şekilde Türkiye’nin “topluma ilişkin algıları” değerlendirilirken, “Diğer insanlara güveniyor musunuz?” sorusuna verilen cevap %8 olarak çıkmıştır. Uyuşturucu ve anti-depresanlara olan ilginin artması bu sonuçla örtüşmektedir.
Türkiye’de halkın %73.4’ü kentlerde yaşamaktadır. İç göç seyrini tamamlama sürecinde olan Türkiye artık dış göçe de açık hale gelmiş, hedef bir ülkedir. Bu süreçler de bu sıralamaları etkileyecektir.
Okurlarımızın Ramazan Bayramını tebrik ediyorum. Gelişmişliğin, “insanı da gelişmiş” bir ülke olarak tescil edilmesi konusu, ülkemizin geleceği açısından önem arz etmektedir.
