Fukuyama’nın “Güven” adıyla dilimize çevrilen eserin adında yer alan “Güven”den sonraki kısmı, “Sosyal Erdemler ve Refahın Yaratılması”dır. Güven hem erdeme hem refaha kapı aralamış durumdadır… Son zamanlarda IMF ve Dünya Bankasının önemli ekonomistleri de benzer yaklaşımları sergilemekte ve benzer destekleyen açıklamalar yapmaktadır. Daron Acemoğlu’nun “Bazı Milletler Neden Başarısız?” kitabında aradığı cevaplar da bu doğrultudadır. “Refah, bireysel değil toplumsaldır” tek kişinin zenginliği toplumu refah içinde yaşatmaya yetmemektedir.
Dünyanın dört bir yanında politik ve ekonomik kurumlar giderek birbiriyle aynı noktada buluşuyor. Aralarındaki farklar hızla ortadan kalkıyor. Davranışlar kurumsallaşıyor, beklentiler bireysellik ya da kişiye özel olmaktan çıkıyor. Ekonomik hayat zenginliği gösterebilir ama onu çevreleyen görgü gibi iyilik gibi faktörler öne çıkıyor. Ekonomik hayatın modern hayatı nasıl yansıttığı, şekillendirdiği ve temelini oluşturduğunun fikri sorgulanıyor.
IMF’nin de Türkiye için sürekli dikkat çektiği yapısal reformlar ülke ve kurumlara olan güveni arttıracaktır. Fukuyama, toplumlardaki örgütlenme ölçeğini “güven” temelinde değerlendirmekle; toplumları “yüksek güvenli toplumlar” ve “düşük güvenli toplumlar” olarak ikiye ayırma toplumun örnek toplum haline gelmesini değerlendirmektedir. Bu durumun “sosyal sermaye” veya “toplumsal erdemler” olarak adlandırılan olgulara dönüşmesi refahın ön şartı haline gelecektir. Ekonomik gelişmenin temeli olacaktır.
Ekonomi her ne kadar üretim faktörlerinin harekete geçmesi olarak görülse de sermayeyi işletebilmeye, ekonomik değer oluşturmaya, oluşturulan değeri satmaya ve satılanın parasını tahsile dayalı bir mekanizma olmalıdır. Aksi durumlarda ne tür çözümler oluşacağı kurumsal yapıların görevidir. Buna inanmayan ve bu sürece katılmayan müteşebbis ve kurumlar ne refahı oluşturacak ne de yayabilecektir.
