Seçimler sonrasında halkın asıl gündeminin “seçim” değil “geçim” olduğu ortaya çıktı. Piyasalar bir sakinledi. Herkes yeni kararlar ve gelişmeleri bekliyor. Ancak her şeyin daha iyiye döneceğine dair “güven”, şimdilik ümidi diri tutuyor.
Türkiye’de ekonomi cephesi kontrollü… Nisan ayında dünya piyasaları önce Kızıldeniz geçişlerindeki konteyner maliyetlerinin 3 katı aşan fiyatları ile sarsıldı. Nisan sonunda İsrail (ABD) – İran gerilimi ile yeniden piyasalar vaziyet almış durumda. ABD tarafı, “Petrol fiyatları için 82 dolar ile yılı bitirmeyi beklerken, fiyatlar 90 doları aştı ve geri döndü… piyasalar en küçük riski hızla fiyatlamaktadır. Petrol fiyatının artması her şeyin yeniden fiyatlanması, maliyet artışı ve dolayısıyla enflasyon demektir.
Türkiye’nin gündemi enflasyon ve hayat pahalılığı… Hayat pahalılığından etkilenen kesimlerin seçmen olarak tercihlerini ortaya koyarken buna göre davranması normaldir. Sonuçta insan ilk olarak güvenliğini sağlamaya çalışırken, hemen sonrasında karnını doyurmaya çalışacaktır.
Halkın gerçek gündemi seçim değil, geçim olduğu seçimlerle tekrar ortaya çıkmış oldu. Enflasyon ve hayat pahalılığı halkı da bezdirmişti. Bütçe kısıtları, parasal sıkılaştırma sebebiyle sabit gelirlilerin beklentileri karşılanamadı. 16 milyon emekli için son anda yapılan öneri ise devlet bankalarından verilecek promosyon miktarına gelip takılmıştı. Tersten düşünüldüğünde belki enflasyona giden yolları kapatmak, emekliyi daha da mutlu edebilirdi. Olanlar oldu: iktidar umduğunu bulamadı. Ana muhalefet partisinin en zorlu döneminde, elde edilen seçi zaferi CHP için “hayat öpücüğü” haline geldi…
Hatırlarsınız ANAP döneminde 1989 yerel yönetimler seçimlerinde de benzeri oldu. SHP adayı Prof. Dr. Nurettin Sözen, ANAP’lı Bedrettin Dalan’dan sonra Istanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nı kazandı. Ankara’yı da SHP’li Murat Karayalçın kazanmış, İzmir’de de SHP’li Yüksel Çakmur Büyükşehir Belediye başkanı olmuştu. Beklenmeyen bu durum, ANAP için yerel yönetimlerin kaybı anlamına gelmişti. Sürecin sonunda Merkezi yönetim de el değiştirmişti.
Ekonomide ise “gamlı baykuşların” iddialarının aksine, seçim sonrası olumsuz beklentiler şimdilik tutmamış görünüyor. Hükümet enflasyon konusunda uyarısını almış görünüyor.
2023 Eylül’ünde açıklanan Orta Vadeli Program(OVP) güçlendirilecek ve uygulamaya konulacaktır. Şimdilik en önemli belge budur. Enflasyonu kalıcı olarak tek haneye düşürmek için sıkı para, seçici kredi ve gelirler politikasına ilaveten kamuda harcama kontrolü yaparak tasarrufun geliştirilmesi gündeme gelecektir. Vergi ayları olarak bu dönemlerde devlet vergisinin peşine düşecektir.
Gerilimi hiç sevmeyen altında, ons fiyatı 2350 doları gördü. Dolar ise döviz girişine bağlı düşebilir. Bunun da dış ticaret açığına olumsuz etkisi bulunmaktadır. Ekonomi cephesinde jeopolitik gerilimler şimdilik dünya ekonomisini bu dengesizlikte oluşan bir dengede tutmaya devam ediyor.
Seçim Sonrası Bakan Mehmet Şimşek’in gündeminde;
Kamunun davranışları enflasyon konusunda etkili olacaktır. En azından psikolojik etkisi olacaktır. Vatandaşın üzerine düşeni yaptığı bir dönemde sıra kamuya gelmiştir. Aslında toplumun bu konuda yapacak olduğu bir seferberlik ekonomi algısının yeniden şekillenmesinde de etkili olabilir.
