Bir Kızılderili atasözü: “Son ırmak kuruduğunda, son ağaç kesildiğinde, son balık tutulduğunda, beyaz adam paranın yenmeyecek bir şey olduğunu anlayacak.” diyor. Bir yandan şehirleşme telaşımız öte yandan yeni imar alanları açılması tarımsal bölgeler için önemli bir tehdit. Sanki bir kalemin ucunda damlayıverecek bir mürekkep gibi bütün yeşil alanlar. Gözümüzün önünde “betonlaşıyoruz” Hayat yatay mekanlardan dikey yükselmeye başladı. Tarıma ayrılan alanlar sınırlandıkça hem üretim hem de bu işle ilgilenen sayısında düşüş başladı.
Süt fiyatlarındaki dengesizlik sebebiyle, süt piyasasını düzenlemesi için 2013’te yeniden yapılandırılan Et ve Süt Kurumu’na ilk defa et ve süt piyasasına eş zamanlı müdahale yetkisi verildi. Sebep, 75 kuruşa kadar düşen çiğ süt fiyatlarının durumu. İki günlük ömrü olan çiğ süt, süt tozuna dönüştüğünde raf ömrü uzayacak, bunun için de yeni politikalar oluşturulması, teşvik ve önlemler alınması şart.
Süt tüketimi ise ülkemiz açısından başka bir sıkıntının kaynağını oluşturmaktadır. “okul sütü” kampanyası daha geniş bir şekilde hayata geçirilmelidir. Belki bu konuda yerel yönetimler desteklenmeli, organizasyonlar onlara bırakılmalıdır. Süt üreticisinin bir zamanlar ilgi çekmek için şehir meydanlarında bir ton sütü döktüğü zamanlar geride kaldı derken birden bu krizle karşılaştık.
Bu arada üretici süt para etmediği gerekçesiyle elindeki süt ineklerini de kesime yollamaya başladı. Dengesizlik böylece bir iken iki oldu. süt piyasasına müdahaleye hazırlanan Et ve Süt Kurumu, kırmızı et fiyatlarına müdahale için ise et sanayicilerine ithal dondurulmuş karkas et satacak. Böylece, sanayicilerin piyasadan kırmızı et alarak, fiyatları artırması da önlenmiş olacak.
“Bir kilo süt ile bir kilo yem alınmalı” temelinden hareket eden üreticinin bu fiyatlarla sürdürülebilirliği kalmamış durumda. Süt üreticilerine verilen 1 lira 15 kuruşluk fiyatın çok altına düşen fiyatlar, üreticinin yeni arayışlara geçmesine yol açmış durumda. Bu durumda “keserim daha iyi” mantığı besiciliğe zarar verecek. Yıllardır söylenen ama bir türlü hayata geçirilemeyen yerli ırkların üretilmesi ise yeniden gündeme gelmiş durumda. Her iklimin, toprağın ve gıdanın orada yaşayan canlılara etkisi olduğu artık yaygın bir gerçek haline gelmiş durumda.
İlk defa süt piyasasına müdahale edecek Et ve Süt Kurumu’nun da çiğ sütü alıp nakledebileceği, depolayabileceği ya da işleyebileceği bir altyapısı bulunmuyor. Bu nedenle, üretici kooperatifleri ve süt tozu üreticisi şirketler de süt tozu alımı yapacak. Süt tozu üreticisi şirketler, piyasadan çiğ süt toplayacak ve Kuruma satılacak. Aslında işin sırrı süt tüketiminde. Düzenli süt tüketir hale gelmeden üretimde bu tür tıkanmaları her zaman yaşamak mümkün.
