Bir siyasi şölen olan seçim dönemine bir ay kala, ekonominin göstergeleri de hassaslığını korumaya devam ediyor. Ekonomiden uzmanlar nabız almaya devam ediyor: işsizlik verileri geliyor, enflasyon değerleri açıklanıyor, kapasite kullanım oranları beklentilerle karşılaştırılıyor… sonuçta her şey bir yana ekonomide güven endeksleri ile ilgili veriler de açıklanmaya devam ediyor. Ekonomideki bazı verilerin mutlak değerleri bazen açıklayıcı olamayabiliyor. Bu yüzden “sürdürülebilirlik” ya da “yönetmek” kavramı daha değerli olmaya devam ediyor. Ekonomide borç yönetimi için çok kullanılan “al takke ver külah” ifadesinin temeli de buna dayanmaktadır. Önemli olan borcu borçla öderken dahi yeni borç bulabilme kabiliyeti ve bu borcu makul değerlerle döndürebilmektir.
Ekonomi için güven bütün üretim faktörleri için geçerlidir. İşçi emeğinin karşılığını alabileceğine; sermaye sahibi üretim yapabileceğine, üreteceği mal için kaynakları ve imkanları bir araya getirebileceğine, uygun teknolojiyi temin edebileceğine, pazara ulaşabileceğine, sattığı malın parasını tahsil edebileceğine güveni tam olmalıdır. Kazanılan paranın istediği şekilde değerlendirilebileceğine inanan kişilerin güveni devletten, toplumdan, ailesinden para kaçırmaya çalışanlara göre daha fazla olacaktır. Ekonomi bu yüzden kurgusunu bunun üzerine yüklemiş olacaktır ki güven ekonomiyi ayakta tutan en önemli unsur olarak görülecektir.
Tüketici güven endeksleri de bu değerlendirmeleri içermektedir. Tüketicinin ekonomiye ve yönetime güvenini gösteren ‘Tüketici Güven Endeksi’ mart ayı itibarıyla, 2015 Mart’ında 64,39 ile tarihin en düşük seviyesini gördükten sonra, nisan ayında tekrar 76,86 oldu. Ekonominin önemli tansiyon göstergesi olan tüketici endeksleri, Merkez Bankası ile Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) birlikte hazırladığı ve 100 değer üzerinden yapılmaktadır. 100’e yaklaşmak güveni göstermektedir.
Tüketici güveni zaman zaman 2011’de olduğu gibi 100 puanın üzerinde 115,9 olarak ölçülmüştür. Reel sektör ekonomik gidişatı iyi gördükçe güven düzeyi artmaktadır. Gelişmelerin belirsizliği ve ekonomi yönetiminin kararsızlığı moral ve motivasyonu düşürebilmektedir.
Güvensizlik, yatırım ortamını engeller. Bir de üstüne ekonomide durgunluk da gelirse üretici ve tüketicinin morali bozulacaktır. Artık tutunacak dal ara gibi ekonomi ve yönetimden sorumlu olanlar, ekonominin içine düştüğü bu bunalımdan nasıl çıkacağını aramaya başlar. Siyaset bu anlamda güven tazelemenin en önemli aracıdır. Halk rasyoneldir sonuçta, kendi çıkarını düşünecek ve kendisi için en uygun seçim paketini tercih edecektir. Bu anlamda önümüzdeki seçimler güven tazelemenin önemli bir aracı haline gelecektir.
Siyaset ve ekonominin birbirini besleyen bu yapısı güven geliştirici bir unsur olarak da görülmelidir. Haliyle siyasete olan güven ekonomiye olan güveni de göstermektedir. İyi işleyen bir piyasa mekanizması; yolsuzluk ve usulsüzlükle kafası karışmayan ve yozlaşmaya varan bu davranışların en sert şekilde cezalandırılacağına inanan bir seçmen profili, ekonomi için en yüksek güven düzeyine ulaşmanın aracıdır.
